Stres
Stres przestrzeni lat stres był definiowany na różne sposoby. Początkowo stres był definiowany jako presja ze strony otoczenia, a następnie jako obciążenie wewnątrz osoby. Stres definiuje się jako "niepożądaną reakcję ludzi na nadmierną presję lub inne rodzaje presji, które są na nich wywierane".
Powszechnie przyjęta dziś definicja skupia się na interakcji pomiędzy sytuacją a jednostką. Stres jest to stan psychiczny i fizyczny, który powstaje, gdy zasoby jednostki nie są wystarczające do sprostania wymaganiom i presji sytuacji. Tak więc w niektórych sytuacjach stres jest bardziej prawdopodobny niż w innych, a niektóre jednostki są na niego bardziej podatne niż inne. Stres może utrudniać osiągnięcie celów, zarówno dla pojedynczego pracownika, jak i dla organizacji.
Stres w pracy
Stres w pracy występuje wtedy, gdy istnieje rozbieżność pomiędzy wymaganiami związanymi z pracą a zasobami i zdolnościami poszczególnych pracowników do sprostania tym wymaganiom. Stres jest to niekorzystna reakcja pracowników na nadmierną presję lub inne rodzaje stawianych im wymagań.
Istnieje wyraźne rozróżnienie między presją, która może powodować "brzęczenie" i być czynnikiem motywującym, a stresem w miejscu pracy, który może wystąpić, gdy presja ta staje się nadmierna. Stres w miejscu pracy jest bardzo niepokojący. Nadmierny stres może zakłócać wydajność pracownika i wpływać na jego zdrowie fizyczne i emocjonalne oraz na jego zdolność do radzenia sobie z nim. Może oznaczać różnicę między sukcesem a porażką.
Dawniej typową reakcją kierownictwa na stres w miejscu pracy było obwinianie ofiary stresu, a nie jego przyczyny. Obecnie jednak sytuacja się zmienia i uznaje się, że obowiązkiem kierownictwa jest zapewnienie, aby pracownicy nie zachorowali na skutek stresu. W walce ze stresem z pomocą przychodzą tu szkolenia biznesowe i szkolenia dla liderów.
W długofalowym interesie ekonomicznym organizacji jest również zapobieganie stresowi w miejscu pracy. Dobra praktyka zatrudnienia obejmuje ocenę ryzyka wystąpienia stresu w pracy. Wiąże się to z następującymi kwestiami:
Poszukiwanie obciążeń w pracy, które mogą powodować wysoki i długotrwały poziom stresu
Określenie, kto może zostać poszkodowany przez stres
Zdecydowanie, czy kierownictwo i pracownicy razem robią wystarczająco dużo, aby zapobiec szkodom związanym ze stresem w miejscu pracy.
Istnieje sześć rodzajów czynników, które są identyfikowane jako potencjalne źródła i przyczyny stresu w miejscu pracy
Są to: (i) wymagania stawiane pracownikom, (ii) poziom kontroli, jaką pracownicy sprawują nad swoją pracą, (iii) charakter relacji w pracy, (iv) sposób zarządzania zmianą, (v) jasność roli pracowników w organizacji oraz (vi) wsparcie, jakie pracownicy otrzymują od kierownictwa i swoich kolegów.
Stres w miejscu pracy przybiera wiele form.
Oprócz tego, że prowadzi do niepokoju i depresji, może mieć znaczący wpływ na zdrowie fizyczne pracowników. Oznaki stresu w miejscu pracy widoczne są w zachowaniu pracowników, a zwłaszcza w zmianach w ich zachowaniu. Ostre reakcje na stres mogą występować w obszarach uczuć (np. lęk, depresja, rozdrażnienie i zmęczenie), zachowań (np. wycofanie się, agresja, rozdrażnienie i brak motywacji), myślenia (np. trudności w koncentracji i rozwiązywaniu problemów) lub objawów fizycznych (np. kołatanie serca, mdłości i ból głowy).
W przypadku utrzymywania się stresu występują zmiany w funkcjonowaniu neuroendokrynologicznym, sercowo-naczyniowym, autonomicznym i immunologicznym, prowadzące do złego stanu zdrowia psychicznego i fizycznego (np. lęk, depresja, choroby serca). Miejsce pracy jest ważnym źródłem zarówno potrzeb i presji powodujących stres, jak i zasobów strukturalnych i społecznych służących przeciwdziałaniu stresowi.
Czynniki w miejscu pracy, które uznano za związane ze stresem i zagrożeniami dla zdrowia, można podzielić na te związane z treścią pracy i te związane ze społecznym i organizacyjnym kontekstem pracy. Do czynników nieodłącznie związanych z pracą należą długie godziny pracy, przeciążenie pracą, presja czasu, trudne lub złożone zadania, brak przerw, brak urozmaicenia i złe warunki fizyczne pracy (np. przestrzeń, temperatura, światło).
Niejasna praca lub sprzeczne role i granice mogą powodować stres w miejscu pracy, podobnie jak odpowiedzialność za pracowników. Możliwości rozwoju zawodowego stanowią ważne zabezpieczenie przed aktualnym stresem, przy czym brak awansu, brak szkoleń i niepewność zatrudnienia są stresujące. Istnieją dwa inne źródła stresu, czyli bufory chroniące przed stresem.
Są to (i) relacje w pracy, oraz (ii) kultura organizacyjna. Zarządzanie, które jest krytyczne, wymagające, niesprzyjające lub zastraszające, wywołuje stres, podczas gdy pozytywny społeczny wymiar pracy i dobra praca zespołowa ograniczają go. Kultura organizacyjna posiadająca najwyższy poziom kontroli może powodować stres w miejscu pracy.
Z drugiej strony, kultura angażowania pracowników w podejmowanie decyzji, informowania ich o tym, co dzieje się w organizacji oraz zapewniania dobrych udogodnień i zaplecza rekreacyjnego zmniejsza stres. Zmiany organizacyjne, zwłaszcza gdy konsultacje były niewystarczające, są ogromnym źródłem stresu w miejscu pracy. Do takich zmian należą fuzje, relokacje, restrukturyzacje lub redukcje zatrudnienia, indywidualne umowy i zwolnienia w organizacji.
Sytuacje, które mogą powodować stres w miejscu pracy, to takie, których nie da się przewidzieć lub których nie da się kontrolować, które są niepewne, niejednoznaczne lub nieznane, lub które wiążą się z konfliktem, utratą lub oczekiwanymi wynikami.
Stres w miejscu pracy może być spowodowany wydarzeniami o ograniczonym czasie trwania, takimi jak presja związana z kontrolami lub terminami pracy, lub sytuacjami trwającymi, takimi jak żądania rodzinne, niepewność zatrudnienia lub długie dojazdy do pracy.
W systematycznym przeglądzie dowodów na istnienie czynników pracy związanych ze złym stanem zdrowia psychicznego i związaną z tym absencją stwierdzono kluczowe czynniki stresu w miejscu pracy.
Czynniki te są następujące.
Długie godziny pracy, przeciążenie i presja w pracy oraz ich wpływ na życie osobiste pracowników.
Pracownicy, którzy nie mogą swobodnie rozmawiać ze sobą
Konflikty osobiste w pracy
Pracownicy nie mają wystarczającej kontroli nad swoją pracą i nie biorą udziału w podejmowaniu decyzji Nieodpowiedni budżet i/lub siła robocza
Otwarta komunikacja między kierownictwem a pracownikami nie istnieje
Zarządzanie postrzegane jako niesprzyjające, a także słabe wsparcie społeczne Niejasne zarządzanie, niejasna rola pracy i zły styl zarządzania
Świadczenia chorobowe i urlopowe poniżej średniej
Redukcja świadczeń pracowniczych
Mając do czynienia z biurokratyczną biurokracją
Brak uznania lub nagrody za wykonanie dobrej pracy
Zasoby, które pomagają sprostać presji i wymaganiom w pracy, obejmują cechy osobiste, takie jak umiejętności radzenia sobie z problemami (np. rozwiązywanie problemów, asertywność, zarządzanie czasem) oraz sytuację w pracy (np. dobre środowisko pracy i wsparcie ze strony kierownictwa i kolegów).
Zasoby te mogą zostać zwiększone poprzez inwestycje w infrastrukturę pracy, szkolenia, dobre praktyki zarządzania i zatrudnienia oraz sposób organizacji pracy.
Wysoki poziom stresu w miejscu pracy może prowadzić do następujących rezultatów.
Złe podejmowanie decyzji
Wzrost liczby błędów w pracy
Wzrost liczby zachorowań i nieobecności
Wysoka rotacja pracowników
Słabe relacje pomiędzy pracownikiem a miejscem pracy
Stres w miejscu pracy ma niekorzystne skutki dla organizacji w zakresie następujących kwestii. Zaangażowanie pracowników w pracę
Wydajność i produktywność pracowników Wypadki spowodowane przez błąd ludzki Rotacja pracowników i zamiar odejścia
Poziomy frekwencji pracowników
Rekrutacja i zatrzymanie pracowników
Zadowolenie klienta
Wizerunek organizacyjny i reputacja
Potencjalny spór sądowy
