Fayol funkcje zarządzania
Fayol skupił się na organizacji jako całości a najbardziej na zarządzaniu, które było według niego najmniej interesowną częścią przedsiębiorstwa. Wszyscy teoretycy zajmujący się zarządzaniem przed nim uważali, że kierownikiem trzeba się urodzić, że nie jest ono czymś czego można się nauczyć. On jednak był innego zdania – o ile pozna się zasady dzięki którym można się wszystkiego doszkolić.
Istotą zarządzania jest przede wszystkim określenie celu, do którego działania danej organizacji zmierzają, odpowiednie rozplanowanie czynności, zorganizowanie struktury, a także kontrola realizacji założonych wcześniej celów. Termin „zarządzanie” definiowany jest także jako „wędrówka poprzez chaos”, przez co rozumieć należy tworzenie zupełnie nowej rzeczywistości z elementów, które są dostępne dla osoby zarządzającej.
Zarządzanie powinno być także traktowane jako pewna forma działalności, która związana jest z procesem podejmowania decyzji, które odnoszą się do jak najlepszego wykorzystania dostępnych zasobów, by zrealizować założone wcześniej zadania, przez co organizacja będzie mogła nieustannie się rozwijać.
Fayol funkcje zarządzania ujmuje w sześciu grupach:
1. Czynności techniczne-produkcja, przeróbka.
2. Czynności handlowe-kupno, sprzedaż, wymiana.
3. Czynności finansowe-poszukiwanie kapitałów i obroty nimi.
4. Czynności ubezpieczeniowe-ochrona majątku i osób.
5. Czynności związane z rachunkowością-inwentaryzacja, bilans, ustalanie cen, statystyka.
6. Czynności administracyjne-przewidywanie, organizowanie, rozkazodawstwo, koordynacja, kontrola. Ostatnią grupę tzn. czynności administracyjne
H. Faylor interpretuje jako:
• Przewidywanie , czyli badanie przyszłości i ustalanie programu działań, które w przyszłości będą realizowane.
• Organizowanie określa uruchomienie organizmu przedsiębiorstwa zarówno materialnego jak i społecznego.
• Rozkazywanie, wydanie zadań kadrze pracowniczej.
• Koordynowanie, tzn. połączenie wszystkich wysiłków.
• Kontrolowanie, czyli czuwanie nad wszystkim aby odbyło się zgodnie z planem i przepisami.
Zasady Fayola
Fayol Stworzył 14 zasad zarządzania, które sam najczęściej stosował. Są nimi:
1. Podział pracy – ludzie, którzy wyspecjalizują się w danej pracy są w stanie o wiele szybciej i sprawniej ją wykonywać;
2. Autorytet – obowiązkiem kierownika jest wydawanie poleceń. Jednak sam autorytet formalny w niczym nie pomoże, jeżeli nie posiada również autorytetu osobistego;
3. Dyscyplina – każdy członek organizacji musi przestrzegać panujących w niej przepisów. Wiąże się to również z dobrym przywództwem, czyli nagradzaniem za dobrze wykonaną pracę jak również stosowaniem kar za wykroczenia;
4. Jedność rozkazodawstwa – każdemu pracownikowi wydawać polecenia powinna tylko jedna osoba, bowiem może to prowadzić do sprzecznych poleceń jak również zaburzeń autorytetu;
5. Jednolitość kierowania – jeden kierownik powinien od początku do końca prowadzić operacje prowadzone w organizacji; 6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu – interesy pracowników nie mogą w żadnym przedsięwzięciu być ważniejsze od interesów organizacji;
7. Wynagrodzenie – płaca zarówno z punktu widzenia pracodawcy jak i pracownika powinna być sprawiedliwa; 8. Centralizacja – oznacza, że pracownik powinien mieć ograniczoną rolę w podejmowaniu decyzji. Jednak Fayol uważał, że konieczne jest, aby otrzymali oni pewien zakres swobody w zakresie decyzyjnym, aby mogli lepiej wykonać swoją pracę;
9. Hierarchia – konkretne linie, które przebiegają od najważniejszej osobie w przedsiębiorstwie do tej na szczeblu najniższym;
10. Ład – każdy pracownik powinien być na takim stanowisku pracy, na którym będzie się najlepiej czuł;
11. Odpowiednie traktowanie pracowników – każdy kierownik powinien tak się zachowywać, aby pracownik wiedział, że jest sprawiedliwie osądzany i przychylnie się na niego spogląda;
12. Stabilność personelu – częste przemieszczanie się pracowników w organizacji wpływa niekorzystnie na jej funkcjonowanie;
13. Inicjatywa – pracownicy powinni mieć swobodę wprowadzania własnych pomysłów w życie, nawet kiedy prowadzą one do błędów;
14. Esprit de cors – poczucie przynależności do zespołu w bardzo dużym stopniu wpływa na chęć pracy pracownika i zwiększa jego ducha jedności.
Funkcje przedsiębiorstwa w opinii H. Fayola to:
funkcje techniczne, które blisko powiązane są z produkcją, a ponadto obejmują one dostarczanie metod, narzędzi oraz urządzeń, które służą ich wytwarzaniu,
funkcje handlowe, tj. kupno, sprzedaż, a także utrzymywanie odpowiednich, pozytywnych kontaktów z klientami, funkcje finansowe, które odnoszą się do poszukiwania źródeł finansowanie oraz nadzoru nad ich odpowiednim wykorzystaniem,
funkcje ubezpieczeniowe, które powiązane są z ochroną obiektów oraz z ochroną osób,
funkcje rachunkowe, które dotyczą prowadzenia ewidencji księgowych oraz podatkowych, a ponadto bilansu oraz zestawień o charakterze ekonomicznofinansowym,
funkcje administracyjne, które gwarantują ogólne warunki funkcjonowania przedsiębiorstwa, które powiązane są z realizowaniem funkcji o charakterze kierowniczym.
Funkcje zarządzania
Zarządzanie jest procesem ciągłym, który można podzielić na kilka elementów, które określa się mianem funkcji zarządzania. Najczęściej mówimy o:
• funkcji planowania, która polega na określeniu głównych celów i zadań organizacji w przyszłości oraz sposobów ich osiągnięcia;
• funkcja organizowania – polegająca na stworzeniu organizacyjnych warunków dla realizacji celów i zadań (np. podział pracy, rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych, pozyskanie i rozmieszczenie zasobów);
• funkcja motywowania, czyli takie oddziaływanie na podwładnych, aby wykonywali swoje obowiązki zgodnie z wolą kierującego (menedżera);
• funkcja kontrolowania, czyli porównanie przebiegu i wyników działań z założonymi celami. Bardziej rozbudowaną typologię funkcji zarządzania proponuję
A.K. Koźmiński i Jemielniak. Wskazują oni na dziewięć funkcji, które muszą być realizowane przez menedżerów.
Są to:
• planowanie,
• organizowanie,
• zarządzanie informacją i wiedzą,
• zarządzanie finansami organizacji,
• zarządzanie operacjami,
• polityka personalna,
• marketing i public relations,
• negocjacje,
• kontrola.
A.K. Koźmiński, D. Jemielniak, Zarządzanie od podstaw, Wydawnictwo WAiP, Warszawa 2008, s. 19-21